Συμπεράσματα 8ης Οικονομικής Συνδιάσκεψης Ε.ΕΝ.Ε.

Συμπεράσματα 8ης Οικονομικής Συνδιάσκεψης  Ε.ΕΝ.Ε. 

Τέσσερις προτάσεις για την επαναβιομηχανοποίηση της χώρας – Πώς θα ενισχυθούν η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα  της ελληνικής οικονομίας

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2024 – Η ανάγκη επαναβιομηχανοποίησης της χώρας και τα πολλαπλά οφέλη που θα αποφέρει μία τέτοια στρατηγική για ολόκληρη την ελληνική οικονομία αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της 8ης Οικονομικής Συνδιάσκεψης της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε.) που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου στην Αθήνα, κατά την οποία η Ε.ΕΝ.Ε κατέθεσε συγκεκριμένες και αξιολογημένες από τον ΙΟΒΕ προτάσεις, για την επιτάχυνση της αναπτυξιακής πορείας της χώρας και τη διασφάλιση μιας ανταγωνιστικής και ανθεκτικής οικονομίας.

Η  8^η Οικονομική Συνδιάσκεψη της Ε.ΕΝ.Ε. αποτέλεσε μια συντονισμένη, συλλογική προσπάθεια με τους συνεργαζόμενους φορείς, όπως ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ), και σε ανοιχτό διάλογο και με την ενεργή συμμετοχή του ΣΕΒ και της ΓΣΕΕ.

Η παρουσίαση των προτάσεων από την Ε.ΕΝ.Ε. καθώς και της σχετικής έρευνας του ΙΟΒΕ από το Γενικό Διευθυντή Καθηγητή κ. Νίκο Βέττα υπήρξε αφορμή για πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και συζητήσεις με τη συμμετοχή κορυφαίων εκπροσώπων της ελληνικής επιχειρηματικότητας, της εργασίας και της πολιτικής ηγεσίας. Μεταξύ άλλων, συμμετείχαν και εμπλούτισαν με τις απόψεις τους τις εργασίες της Συνδιάσκεψης της 13^ης Νοεμβρίου οι εξής εκπρόσωποι φορέων:

• Σοφία Κουνενάκη-Εφραίμογλου, Πρόεδρος, Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ)
• Γιάννης Παναγόπουλος, Πρόεδρος, Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας
• Μιχάλης Στασινόπουλος, Πρόεδρος, Ελληνική Παραγωγή
• Άγις Πιστιόλας, Πρόεδρος, ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ
• Ράνια Αικατερινάρη, Πρόεδρος Εκτ. Επιτροπής & Αντιπρόεδρος Δ.Σ Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ)
• Μαίρη Χατζάκου, Μέλος Διοικητικής Επιτροπής, Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ)
• Αρμόδιος Γιαννίδης, Πρόεδρος, Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ)
• Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ

ενώ εκ μέρους της κυβέρνησης συμμετείχαν οι:

• Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών
• Νίκη Κεραμέως, Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
• Γιώργος Φλωρίδης, Υπουργός Δικαιοσύνης
• Χρίστος Δήμας, Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
• Ζωή Ράπτη, Υφυπουργός Ανάπτυξης
• Πάνος Τσακλόγλου, Υφυπουργός Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης
• Κωνσταντίνος Κυρανάκης, Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης
• Σπύρος Πρωτοψάλτης, Διοικητής, Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης

Όπως επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια της 8^ης Οικονομικής Διάσκεψης της Ε.ΕΝ.Ε, η Ελλάδα συνεχίζει να υστερεί σημαντικά στο ποσοστό του ΑΕΠ που αντιπροσωπεύει η βιομηχανία σε σχέση με την ΕΕ, παρά τη διαρκή αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του τομέα. «Η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει τον ρυθμό επαναβιομηχανοποίησής της, γιατί υστερεί έναντι των Ευρωπαίων εταίρων της» υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Ε.ΕΝ.Ε, Κρίστιαν Χατζημηνάς, σημειώνοντας πως αν εφαρμοστούν τουλάχιστον τα τρία από τα τέσσερα μέτρα που προτείνει η Ε.ΕΝ.Ε (εκτός της προκαταβολής που κατά κοινή συμφωνία μπορεί να επανεξεταστεί σε δεύτερο χρόνο), θα υπάρξει ουσιαστική βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, προς όφελος της ανάπτυξης και της εργασίας. «Αφήστε μας να επανεκπαιδεύσουμε το προσωπικό μας και μην μας φορολογείτε για τις αυξήσεις που θα δώσουμε ως κίνητρα και επιβράβευση για την επανεκπαίδευση. Αυτό που προτείνουμε είναι να μπει μηδενικός οριακός φορολογικός συντελεστής στις επιπλέον αυξήσεις έτσι ώστε να μπορέσουμε να επανεκπαιδεύσουμε και να εφοδιάσουμε με την κατάλληλη αναπτυξιακή εργαλειοθήκη όλο το ανθρώπινο δυναμικό μας. Να αυξήσουμε τους μισθούς, αλλά να μην καταβάλλουμε το μη μισθολογικό κόστος, το οποίο, από ένα κλιμάκιο και πάνω, είναι τριπλάσιο του μισθού. Αυτός είναι ένας τρόπος να ξεκινήσουμε μια επανάσταση» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζημηνάς, εξηγώντας ότι με την επανεκπαίδευση αυξάνεται η παραγωγικότητα. 

«Η Κυβέρνηση, εξετάζει τις προτάσεις που έχει καταθέσει η Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών για την βιώσιμη ανάπτυξη της Ελληνικής Βιομηχανίας» σχολίασε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, προσθέτοντας ότι η περαιτέρω μείωση των φόρων είναι στο πνεύμα της κυβέρνησης στο πλαίσιο της προσπάθειας στήριξης της ανταγωνιστικότητας. 

«Οι δυνατότητες του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι πολλές, όπως και οι προκλήσεις. Χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε στις εξελίξεις και να υπάρχει ευελιξία του θεσμικού πλαισίου με επίκεντρο την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων», τόνισε από την πλευρά της η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, αναλύοντας τη στρατηγική του Υπουργείου για την ψηφιακή αναβάθμιση των υπηρεσιών του και τη βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. 

Στη δική του τοποθέτηση ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, παρουσίασε τα αποτελέσματα από τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, λέγοντας  ότι «στόχος είναι με τη νέα πολιτική δικονομία να φτάσουμε σε βάθος τετραετίας στη λήψη αποφάσεων στον μέσο όρο της ΕΕ, στις 630 ημέρες από 1700 που είναι σήμερα». Ήδη με τον νέο νόμο που εφαρμόστηκε εδώ και δύο μήνες υπολογίζεται ότι θα μειωθεί σε πρώτη φάση στις 1.000 ημέρες.

Την εκτίμηση ότι η σημερινή περίοδος αβεβαιότητας μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για την Ελλάδα εξέφρασε η Gillian Tett, αρθρογράφος – μέλος του συντακτικού συμβουλίου των Financial Times και κοσμήτορας στο Kings College του Cambridge. «Βρίσκεστε σε πολύ προνομιακή θέση. Θα μπορούσατε με ριζικές αλλαγές, με δημιουργικό πνεύμα και τόλμη να αποκομίσατε κέρδη από αυτή την ταραχώδη περίοδο» ανέφερε η Gillian Tett, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει την αναπτυξιακή της προοπτική αξιοποιώντας τη χορήγηση της Golden Visa, την παραγωγή ΑΠΕ, την εισαγωγή φοροαπαλλαγών και τις επενδύσεις στην εκπαίδευση, ενώ χαρακτήρισε πολύ θετικά και στοχευμένα τα προτεινόμενα μέτρα των φορέων

Στο πλαίσιο των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν δόθηκε έμφαση στον καθοριστικό ρόλο, τον οποίο μπορούν να διαδραματίσουν η ναυτιλία και ο τουρισμός στην επαναβιομηχανοποίηση της χώρας. Η μεν ναυτιλία διαθέτει τα ναυπηγεία, τα λιμάνια και τις εταιρίες υψηλής τεχνολογίας που δημιουργούν θέσεις εργασίας, ο δε τουρισμός, όπως εξήγησε αναλυτικά ο Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, Αντιπρόεδρος της Ε.ΕΝ.Ε., είναι ένα προϊόν το οποίο συντίθεται από και στηρίζεται σε βιομηχανικά προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα, όπως επίσης και τροφοδοτεί τον κατασκευαστικό κλάδο, αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο μεταξύ πολλών κλάδων. 

Στα βασικά συμπεράσματα της Διάσκεψης περιλαμβάνονται επίσης οι χαμηλές επιδόσεις της χώρας μας στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην κατάρτιση των εργαζομένων. Εκφράστηκαν προβληματισμοί για τον φόβο, με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις τις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας τους και επισημάνθηκε πως για να περάσει η Ελλάδα στον ψηφιακό μετασχηματισμό, χρειάζεται τολμηρές μεταρρυθμίσεις και έμφαση στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού. Υπογραμμίστηκε τέλος ότι για να υπάρχει σύνδεση των δεξιοτήτων με την αγορά,  η αναβάθμιση των δεξιοτήτων θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Σε συνέχεια της Συνδιάσκεψης, η Ε.ΕΝ.Ε. μαζί με όλους τους άνωθεν συνεργαζόμενους φορείς (“Φορείς”),  διοργάνωσε την Τρίτη, 19 Νοεμβρίου  κλειστή συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με καλεσμένους τον Υπουργό Ανάπτυξης, κ. Τάκη Θεοδωρικάκο και τον αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκο Παπαθανάση, καθώς και εκπροσώπους πολιτικών δυνάμεων, όπου συζητήθηκαν  τα αποτελέσματα της Διάσκεψης και τα συμπεράσματα της έρευνας του ΙΟΒΕ, με την πολιτική ηγεσία να ανταποκρίνεται επί της αρχής θετικά στις προτάσεις των Φορέων επισημαίνοντας την πρόθεση να ληφθούν υπόψιν προς υιοθέτηση, αφού εξεταστούν με ενδελέχεια από τα αρμόδια Υπουργεία. 

Συνοπτικά, η Ε.ΕΝ.Ε με τους άνωθεν Φορείς, στην 8^η Οικονομική Συνδιάσκεψή της, κατέθεσε τις εξής τέσσερις συγκεκριμένες προτάσεις: 

1) Μηδενικό οριακό μη μισθολογικό κόστος ως κίνητρο για την ψηφιακή αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεων, να μην υπάρχει  δηλαδή καμία ασφαλιστική ή φορολογική επιβάρυνση για αυξήσεις μισθών που συνδέονται με αναβάθμιση δεξιοτήτων εργαζομένων οι οποίοι έχουν παρακολουθήσει πιστοποιημένα προγράμματα κατάρτισης. 

Σε περίπτωση εφαρμογής του μέτρου αυτού, με ξεκάθαρο μηδενικό δημοσιονομικό αποτύπωμα στα υφιστάμενα έσοδα, το μόνο θέμα που πρέπει να επιλυθεί, σύμφωνα πάντα με τους Φορείς, είναι πώς θα γίνεται η επανεκπαίδευση, και πάνω απ΄όλα η πιστοποίηση της επανεκπαίδευσης, ώστε να προστατευθεί και το κράτος, αλλά και ο εργοδότης που θα συνεισφέρουν σε αυτή.

Η Ε.ΕΝ.Ε αναγνώρισε ότι αυτό είναι θέμα πέραν της αρμοδιότητας των Φορέων, αλλά αφορά τη ΔΥΠΑ και τους κοινωνικούς εταίρους ΓΣΕΕ και ΣΕΒ. Η Ε.ΕΝ.Ε τόνισε όμως ότι η ΔΥΠΑ έχει κάνει σοβαρές προσπάθειες στον τομέα αυτό και έχει επιδείξει κάθε διάθεση να υπάρξει κοινή συνισταμένη. 

Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι η ΓΣΕΕ ανέφερε ότι χρειάζεται καλύτερη διάγνωση των αναγκών για τις αναπτυξιακές δεξιότητες με βάση τις ανάγκες των επιχειρήσεων και του ανθρώπινου δυναμικού, βελτίωση της ποιότητας των προγραμμάτων, αυστηροποίηση των πιστοποιήσεων των δεξιοτήτων και διαρκής επαν-επένδυση στις δεξιότητες του έμψυχου δυναμικού. 

2) Μειωμένη Οριακή Φορολόγηση Επιχειρήσεων για διευκόλυνση της μεγέθυνσης των επιχειρήσεων. Με το συγκεκριμένο μέτρο προτείνεται τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των νομικών προσώπων που είναι υψηλότερα από το μέσο όρο των τριών τελευταίων επικερδών ετών προσαυξημένα με το ποσοστό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, να φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 10%.

Στο συγκεκριμένο σημείο, η ΓΣΕΕ και ο κ. Φίλιππος Σαχινίδης, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, προτείνουν η μείωση φόρου για το επιπλέον εισόδημα να είναι τουλάχιστον συνυφασμένη μερικώς με την υποχρέωση επενδύσεων, όπως ακριβώς συμβαίνει με το clawback στις φαρμακοβιομηχανίες. Οι υπόλοιποι Φορείς αποδέχονται αυτή την παρατήρηση της μείωσης φόρου με την υποχρέωση επενδύσεων με την προϋπόθεση ότι το παρακάτω μέτρο (επιτάχυνση αποσβέσεων) θα ισχύσει και αυτό. 

3) Σταδιακή κατάργηση της προκαταβολής φόρου για την αποφυγή αυξημένου πραγματικού φορολογικού συντελεστή (effective tax rate) όταν μια επιχείρηση αναπτύσσεται από το ένα έτος στο άλλο. Συστήνεται σταδιακή μείωση 10% τον χρόνο της προκαταβολής φόρου μέχρι την εξάλειψή του, στο πνεύμα, όμως, της πρότασης θα ήταν και μια ακόμη πιο σταδιακή μείωση, της τάξης του 3-5% τον χρόνο. 

Οι φορείς δήλωσαν ότι αν και το προτεινόμενο μέτρο είναι δίκαιο, θα έχει αναπτυξιακά οφέλη και θα έπρεπε να προγραμματισθεί μια έστω σταδιακή εφαρμογή του, θα μπορούσε να επανεξεταστεί στο μέλλον εφόσον θεσπιστούν τα άλλα τρία προτεινόμενα μέτρα.

4) Επιτάχυνση αποσβέσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό για την τόνωση των παραγωγικών επενδύσεων, με πλήρη απόσβεση της επένδυσης σε 4 έτη με ετήσιο συντελεστή 10%-10%-40%-40%, αντί της γραμμικής μεθόδου με συντελεστή απόσβεσης 10% που ισχύει τώρα. 

Στο συγκεκριμένο σημείο έγινε ξεκάθαρο από τους Φορείς, ότι το μέτρο θα αφορά σε νέες επενδύσεις και κατά συνέπεια ουδεμία επίπτωση θα υπάρχει στις υφιστάμενες επενδύσεις. Άρα δεν θα επιφέρει αρνητικό δημοσιονομικό αποτύπωμα, μετά βεβαιότητας καταρχήν τα πρώτα δύο χρόνια, ενώ τον τρίτο χρόνο σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ θα αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου, λόγω αυξημένων επενδύσεων από την εφαρμογή των μέτρων αυτών. Πέραν αυτών, δεν επιφέρει ούτως ή άλλως μείωση εσόδων, παρά μόνο χρονική μετάθεσή τους, ενώ παρόμοια μέτρα ισχύουν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ και ίσχυαν και στη χώρα μας έως το 2012.

Συμπερασματικά, η υλοποίηση των προτάσεων των Φορέων θα συμβάλλει στην ταχύτερη αύξηση του ΑΕΠ, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω επαναβιομηχανοποίησης με όρους τεχνολογίας,  την αύξηση της παραγωγικότητας και των μισθών συνδεδεμένη με αυτήν και την άμεση αύξηση επενδύσεων, με έμφαση στη βιομηχανία . Όπως επισήμανε και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ε.ΕΝ.Ε, Γιώργος Κεφαλογιάννης, η οριακή φύση συγκεκριμένων προτάσεων της Ένωσης συνεπάγεται μη αρνητική επίδραση στα υφιστάμενα έσοδα του κράτους και ταυτόχρονα δημιουργεί δυναμικές πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα στις επενδύσεις και στην απασχόληση και κατά συνέπεια στην ανάπτυξη και στην ευημερία. 

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, την οποία παρουσίασε ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος, οι τέσσερις προτάσεις της ΕΕΝΕ, μπορούν σωρευτικά, σε ένα βασικό σενάριο, να οδηγήσουν σε: α) αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως την πρώτη δεκαετία, β) δημιουργία 17.000 ετήσιων ισοδύναμων  θέσεων πλήρους απασχόλησης και γ) αύξηση των φορολογικών εσόδων για το κράτος κατά 1 δισ ευρώ ετησίως την πρώτη δεκαετία.

Υπό το αισιόδοξο σενάριο, οι επιδράσεις στη βιομηχανία και στα οικονομικά μεγέθη είναι ακόμη  ισχυρότερες. Το ΑΕΠ ενισχύεται με 9,7 δισ. ευρώ ετησίως, η απασχόληση αυξάνεται κατά 128.500 ισοδύναμες ετήσιες θέσεις πλήρους απασχόλησης και τα έσοδα του Δημοσίου ενισχύονται με 6,1 δισ. ετησίως, κατά μέσον όρο στην πρώτη δεκαετία από την έναρξη εφαρμογής των προτάσεων. «Η δυνατότητα αύξησης της ευημερίας στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλη, αν κλείσουμε τα κενά επενδύσεων και παραγωγικότητας», τόνισε ο κ. Βέττας.

Ο Υπουργός Ανάπτυξης, κ. Τάκης Θεοδωρικάκος επεσήμανε επί της αρχής ότι τα μέτρα που παρουσιάστηκαν είναι σίγουρα προς τη θετική κατεύθυνση, ενώ είναι επίσης θετικό ότι είναι και κοστολογημένα, αλλά παρέπεμψε σε συνεννόηση που πρέπει να προηγηθεί με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών  προκειμένου να αξιολογηθούν με γνώμονα να μην διαταραχθεί η δημοσιονομική πειθαρχία. 

Περαιτέρω, ο αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκος Παπαθανάσης εξήγησε τους περιορισμούς των κοινοτικών κανόνων σε περίπτωση οποιασδήποτε προσπάθειας αλλαγής φορολογικής πολιτικής.

Οι Φορείς από τη μεριά τους τόνισαν ότι όταν -ευτυχώς- υπάρχουν τόσο θετικά αποτελέσματα στη φοροαπόδοση που επιτεύχθηκαν με την παρούσα κυβέρνηση, αντίστοιχα η εξέταση των μέτρων δημοσιονομικού χαρακτήρα πρέπει εφεξής να έχει ως προτεραιότητα την παραγωγή περαιτέρω εισοδήματος και δημοσίων εσόδων, πριν τη μόνιμη μείωση άλλων φόρων. Με άλλα λόγια π.χ. ακόμη και μια πρόσκαιρη μείωση φορολογικών εσόδων, στο σενάριο όπου δεν θα ακολουθούνταν η πρόταση των Φορέων/ΙΟΒΕ (μηδενικό δημοσιονομικό κόστος), αλλά υιοθετούνταν απλά ένας άμεσος και ταχύτερος ρυθμός αποσβέσεων, αυτό θα παρήγαγε, ούτως ή άλλως, περαιτέρω φορολογικά έσοδα στο τέλος.

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε όλη την 8^η Οικονομική Διάσκεψη της Ε.ΕΝ.Ε.